ਰਿਸ਼ਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵਾਹਟ ਦੇ ਚਲਦੇ ਪਹਿਲੇ ਭਾਰਤ-ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਟਰੇਡ ਬੰਦ ਹੋਇਆ, ਹੁਣ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਆਪਸੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਕਾਰਨ ਭਾਰਤ ਦਾ ਅਫਗਾਨ ਨਾਲ ਟਰੇਡ ਰੁੱਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਕੱਢੇ ਗਏ ਅਫਗਾਨੀ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਦੀ ਤਰਫ ਤੋਂ ਦੋਵੇਂ ਮੂਲਕਾਂ ਦੇ ਬਾਰਡਰ ‘ਤੇ ਰੋਕ ਲਗਾਉਣ ਦੇ ਚੱਲਦੇ ਪੈਦਾ ਹੋਈ ਹੈ।
ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਮੂਲੇਠੀ ਦੀ ਆਖਰੀ ਰੇਲਗੱਡੀ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਯਾਤ ਰੁਕ ਗਿਆ ਹੈ। ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਅਫਗਾਨ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਨਵੰਬਰ 2023 ਤੱਕ ਵਾਪਸ ਜਾਣ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ‘ਚ 40 ਲੱਖ ਅਫਗਾਨੀ ਮੌਜੂਦ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 20 ਲੱਖ ਤਖ਼ਤਾ ਪਲਟ ਦੌਰਾਨ ਆਏ ਸਨ। ਚੇਤਾਵਨੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲਗਭਗ 1 ਲੱਖ 70 ਹਜ਼ਾਰ ਅਫਗਾਨ ਆਪਣੇ ਵਤਨ ਪਰਤ ਗਏ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਆਪਣੇ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਚਮਨ ਸਰਹੱਦ ਨੂੰ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਅਤੇ 16 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਤੁਰਖਮ ਨੂੰ ਵੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਨਵਾਂ ਮਾਲ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਅਤੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਚਾਰ ਟਰੱਕ 19 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਅਟਾਰੀ ਆਈਸੀਪੀ ਪੁੱਜੇ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਸ਼ਰਾਬ ਦਾ ਟਰੱਕ 22 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਿਆ।
ਹੁਣ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਡਰਾਈਵਰੂਟ ਅਤੇ ਮਸਾਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ ਵਿੱਚ 5 ਤੋਂ 6 ਫੀਸਦੀ ਵਾਧੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਅਫਗਾਨ ਡਰਾਈਵਰੂਟ ਦੇ ਵਪਾਰੀ ਛਿੱਬੂਲ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਟਾਰੀ ਰੋਡ ਤੋਂ ਵਪਾਰ ਸਸਤਾ ਅਤੇ ਪਹੁੰਚਯੋਗ ਹੈ। ਫਿਲਹਾਲ ਇਸ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਹੁਣ ਸਮੁੰਦਰੀ ਰਸਤੇ ਜਾਂ ਹਵਾਈ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ ਵਪਾਰ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਹ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਅਨਿਲ ਮਹਿਰਾ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਕਰਿਆਨਾ ਐਂਡ ਡਰਾਈਫਰੂਟ ਕਮਰਸ਼ੀਅਲ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਅਟਾਰੀ ਵਾਹਗਾ ਬਾਰਡਰ ਤੋਂ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਸਾਲਾਨਾ ਔਸਤਨ 250-300 ਕਰੋੜ ਦੀ ਦਰਾਮਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2022-23 ‘ਚ 2,210.79 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਆਯਾਤ ਹੋਇਆ ਸੀ।
