ਭਾਰਤੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਖਰਚੇ ਦੇ ਨਵੇਂ ਰਿਕਾਰਡ ਕਾਇਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਜਿੱਥੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਫਜ਼ੂਲ ਖਰਚੀ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਦੀਆਂ ਚਰਚਾਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉੱਥੇ ਸਰਕਾਰੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਇਸ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਵਿਆਹ ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਅਰਥਚਾਰੇ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ, ਇਸ ਸਾਲ ਨਵੰਬਰ ਅਤੇ ਦਸੰਬਰ ਦੇ ਅੱਧ ਵਿਚਕਾਰ, ਲਗਭਗ 3.5 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿਆਹ ਸਿਰਫ ਛੇ ਹਫਤਿਆਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ, ਜਿਸ ‘ਤੇ 4.25 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਹੋਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇਸੇ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਦੌਰਾਨ ਹੋਏ 3.2 ਮਿਲੀਅਨ ਵਿਆਹਾਂ ਨਾਲੋਂ ਵੱਧ ਹੈ।
PL ਕੈਪੀਟਲ-ਪ੍ਰਭੂਦਾਸ ਲੀਲਾਧਰ ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ 2024-25 ਦੇ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਸੋਨੇ ‘ਤੇ ਦਰਾਮਦ ਡਿਊਟੀ ਨੂੰ 15% ਤੋਂ ਘਟਾ ਕੇ 6% ਕਰਨ ਨਾਲ ਵਿਆਹਾਂ, ਖਾਸ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਸੋਨੇ ਦੀ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ‘ਤੇ ਖਰਚ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਾਧਾ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। 15 ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ 15 ਜੁਲਾਈ ਤੱਕ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ 42 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਆਹਾਂ ਉੱਤੇ 5.5 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਹੋਏ ਹਨ।
ਰਿਪੋਰਟ ‘ਚ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹਾਂ ‘ਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ‘ਤੇ 130 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਖਰਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਵਿਆਹਾਂ ਲਈ ਦੂਜਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਬਾਜ਼ਾਰ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ ਇੱਕ ਕਰੋੜ ਵਿਆਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। The Economist ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ, ਰਿਪੋਰਟ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਵਿਆਹ ਉਦਯੋਗ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਲੱਖਾਂ ਨੌਕਰੀਆਂ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਵਿਆਹਾਂ ‘ਤੇ ਕੁੱਲ ਖਰਚ 130 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ (10.88 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਰਾਬਰ) ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸੈਰ-ਸਪਾਟੇ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਯਤਨ ਵਿੱਚ, ਸਰਕਾਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਆਹਾਂ ਲਈ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਾਨ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸਥਾਨ ਦੇਣ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ, ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 25 ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਵਿਆਹ ਸਥਾਨਾਂ ‘ਚ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ ‘ਤੇ, ਇਹ ਨਵਾਂ ਯਤਨ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ‘ਚ ਲਗਭਗ $12.1 ਬਿਲੀਅਨ (1 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਨੂੰ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵਿਆਹਾਂ ਲਈ ਅਲਾਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
