ਭਾਰਤ ‘ਚ, ਅਮੀਰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਾਲੀਆਂ ਕਈ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਝੀਲਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ‘ਚ ਇੱਕ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲ ਪੁਰਾਣੀ ਹੈ ਅਤੇ ਕਦੇ ਸੁੱਕੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ, ਭਾਰਤ ਦੇ ਇੱਕ ਬੇਸਾਲਟਿਕ ਖੇਤਰ ‘ਚ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਗਠਨ ਦੀ ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਕਹਾਣੀ ਹੈ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ‘ਚ ਲੋਨਾਰ ਝੀਲ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਰਹੱਸਮਈ ਸਰੀਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸਨੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਅਸਾਧਾਰਨ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਦਿਲਚਸਪ ਬਣਾਇਆ ਹੈ।
ਇੱਕ ਕਹਾਣੀ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਝੀਲ ਦਾ ਰੰਗ ਰਾਤੋ-ਰਾਤ ਇੱਕ ਗੁਲਾਬੀ ਰੰਗ ‘ਚ ਬਦਲਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੀ ਰਹੱਸ ਨੂੰ ਜੋੜਦਾ ਹੈ। ਲੋਫਰ ਕ੍ਰੇਟਰ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਝੀਲ ਦੀ ਰਚਨਾ ਰਹੱਸ ‘ਚ ਘਿਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਲਗਭਗ 50,000 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਉਲਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਝੀਲ ਦੀ ਰਹੱਸਮਈ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਨੂੰ ਸਕੰਦ ਪੁਰਾਣ ਅਤੇ ਪਦਮ ਪੁਰਾਣ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ‘ਚ ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਦੁਆਰਾ ਹੋਰ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਝੀਲ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਥਾਵਾਂ ਹਨ, ਜਿਸ ‘ਚ ਇੱਕ ਲੋਨਾਸੁਰ ਨਾਮ ਦੇ ਇੱਕ ਰਾਖਸ਼ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ ਜਿਸਨੂੰ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੁਆਰਾ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਪੈਰ ਦੇ ਅੰਗੂਠੇ ‘ਤੇ ਇੱਕ ਨਿਸ਼ਾਨ ਛੱਡਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੋਕ ਝੀਲ ਦੇ ਰਹੱਸਾਂ ਤੋਂ ਪਰਦਾ ਉਠਾਉਣ ਲਈ ਖਿੱਚੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਕੋਈ ਅੰਦਰ ਜਾਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਝੀਲ ਦੇ ਭੇਦ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੇ ਯਤਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਅਣਜਾਣ ਹੈ।
