ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਜਾਂ ਸ਼੍ਰੀ ਪੰਚਮੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹਿੰਦੂ ਤਿਉਹਾਰ ਹੈ। ਇਹ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਦਿਨ, ਬਸੰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਹੋਲੀ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਦਾ ਐਲਾਨ ਵੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਤੋਂ ਚਾਲੀ ਦਿਨਾਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਭਾਰਤ ‘ਚ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਇਹ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਉਸਤਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨ ਸਿੱਖਿਆ, ਨਵੀਨਤਾ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਉਹ ਦਿਨ ਵੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨਾਲ ਖਾਣਾ ਖਾ ਕੇ ਅਤੇ ਸਾਂਝਾ ਕਰਕੇ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਦਿਨ, ਲੋਕ ਕਲਪਨਾ, ਗਿਆਨ ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਲਈ ਦੇਵੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ‘ਚ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਪੀਲਾ ਰੰਗ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਜਲਦੀ ਉੱਠ ਕੇ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਦੇ ਹਨ ਤੇ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਦੀ ਰਸਮ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ ਦੇਵੀ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ ਅਤੇ ਮਿਠਾਈਆਂ ਭੇਟ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਕੁਝ ਖਾਸ ਚੀਜ਼ਾਂ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਮਿੱਠੀ ਬੂੰਦੀ – ਇਸ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ ‘ਤੇ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਮਿੱਠੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਚੜ੍ਹਾਈਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਿੱਠੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀਆਂ ਦੂਰ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
- ਪੀਲੇ ਚਾਵਲ: ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ‘ਚ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦੇ ਚੌਲ ਚੜ੍ਹਾਓ ਕਿਉੰਕਿ ਮਾਂ ਸ਼ਾਰਦਾ ਨੂੰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਪਸੰਦ ਹੈ।
- ਰਾਜਭੋਗ: ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਰਾਜਭੋਗ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਪੀਲੇ ਲੱਡੂ: ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਤੁਸੀਂ ਦੇਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਛੋਲੇ ਜਾਂ ਬੂੰਦੀ ਦੇ ਲੱਡੂ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
- ਜਲੇਬੀ: ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਛੋਲਿਆਂ ਜਾਂ ਆਟੇ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਲੇਬੀ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਮਾਲਪੂਆ : ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਲੈਣ ਲਈ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਲਪੂਆ ਚੜ੍ਹਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
